- Κατανοώ την σχέση ψηφιακής και κοινωνικής ενσωμάτωσης ως εξής:
Δεν είναι μόνο ποιος/ποιες ομάδες χρηστών βρίσκονται στο web αλλά τι κάνουν εκεί, πως επωφελούνται, εάν πραγματοποιούν συναλλαγές που δεν θα είχαν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν διαφορετικά και πως αυξάνουν το κοινωνικό τους κεφάλαιο: μέσα από σημαντικές γνωριμίες που οδηγούν σε εύρεση εργασίας, σε απόκτηση πληροφοριών, σε άνοιγμα των προσωπικών οριζόντων, συμμετοχή σε ενδιαφέροντα, δυνατότητα εκπαίδευσης (για παράδειγμα, παρακολούθηση πανεπιστημιακών διαλέξεων στο open culture,εκμάθηση ξένων γλωσσών ή κάποιου εργαλείου επεξεργασίας φωτογραφίας κ.α.).
- To ψηφιακό χάσμα είναι, συνεπώς, σε μεγάλο βαθμό, χάσμα κουλτούρας:
Είναι συχνά θέμα γλώσσας (κυρίαρχη γλώσσα: αγγλικά, γλώσσα των νέων – emoticons, greeklish, ιδιαίτερες εκφράσεις), θέμα κατανόησης του netiquette του social networking καθώς και εξοικείωσης με τις ιδιαίτερες (και άρρητες) πρακτικές και συνήθειες του κάθε site ή της διαδικτυακής ομάδας.
Χρήστες και ομάδες χρηστών που δεν έχουν αντιληφθεί την χρησιμότητα των ΤΠΕ για την αύξηση του κοινωνικού τους κεφαλαίου κινδυνεύουν επίσης (μαζί με τις ομάδες που δεν έχουν πρόσβαση ή τις απαραίτητες δεξιότητες) να περιθωριοποιηθούν ψηφιακά. Στην κατηγορία αυτή θα τοποθετούσα χρήστες που δεν έχουν εμπιστοσύνη στην ανάπτυξη κοινωνικής αλληλεπίδρασης στον διαδικτυακό χώρο, που έχουν παγιωμένες στάσεις, αντιλήψεις και κοινωνικές πρακτικές (δείτε για παράδειγμα, ένας λόγος που στην Ελλάδα αξιοποιούμε λιγότερο την χρήση του professional networking είναι ότι οι περισσότερες εταιρίες δεν έχουν αναπτύξει μια ορισμένη στρατηγική και τακτικές networking ούτε έχουν αναθέσει σε συγκεκριμένους υπεύθυνους την εύρεση στελεχών μέσω networking: κατά πόσο αυτή η παράλειψη συνδέεται με παγιωμένες αντιλήψεις ή πρακτικές;). Και στο σημείο αυτό, θα συμφωνήσω με τον Αλέξη Μπράϊλα, εκτός της ποσοτικής και η ποιοτική έρευνα θα μπορούσε να συνεισφέρει σημαντικά στην διερεύνηση των μεταβλητών που ενθαρρύνουν την χρήση των ΤΠΕ.